टोमॅटोची लागवड कशी करावी –
सोप्या आणि फायदेशीर पद्धती, तीन महिन्यांत लाखो रुपये कमवा.
टोमॅटोची लागवड कशी करावी, त्यासाठी रोपवाटिका कशी तयार करावी, मातीची निवड कशी करावी, त्यात किती खर्च व नफा होऊ शकतो.
जाणून घ्या टोमॅटोची लागवड कशी करावी – सोप्या आणि फायदेशीर पद्धती, तीन महिन्यांत लाखो रुपये कमवा.
टोमॅटो शेती हा एक फायदेशीर व्यवसाय होऊ शकतो आणि शेतीशी संबंधित योग्य माहिती असणे आवश्यक आहे. या लेखात आपण टोमॅटोची लागवड कशी करावी, त्यासाठी रोपवाटिका कशी तयार करावी, मातीची निवड कशी करावी, खर्च व नफा काय असू शकतो याची माहिती घेणार आहोत.
टोमॅटोची रोपवाटिका तयार करणे
टोमॅटो लागवडीसाठी सर्वप्रथम चांगली रोपवाटिका तयार करावी लागते. यासाठी तुम्ही सीड लिंक ट्रे वापरू शकता किंवा थेट जमिनीवर रोपे वाढवू शकता. जेव्हा तुम्ही शेतात रोपे लावता तेव्हा मुळे हलवण्यापासून रोखण्यासाठी सीड लिंक ट्रे वापरणे फायदेशीर ठरते.
रोपवाटिका तयार करण्याचे टप्पे:
बियाणे निवड: चांगल्या प्रतीचे टोमॅटो बियाणे निवडा.
सीड लिंक ट्रे: बियाणे सीड लिंक ट्रेमध्ये पेरा जेणेकरून झाडे सहज वाढतील.
मानवी स्पष्टीकरण: वनस्पती निरोगी ठेवण्यासाठी योग्य मानवी स्पष्टीकरण करा.
माती निवड
टोमॅटोच्या लागवडीसाठी योग्य माती निवडणे देखील महत्त्वाचे आहे.
सुचवलेली माती निवड:
नांगरणी : शेतातील माती दोन-तीन वेळा चांगली नांगरून घ्यावी.
पोषक घटक: जर जमिनीत पोषक तत्वांची कमतरता असेल तर शेणखत किंवा इतर खतांचा वापर करा.
पावसाचे पाणी:
पावसाचे पाणी साचू नये कारण ते झाडे सुकवू शकते.
टोमॅटो लागवडीची काळजी
टोमॅटोची शेती यशस्वी होण्यासाठी काही महत्त्वाच्या गोष्टी लक्षात ठेवा:
सुचविलेल्या काळजी कृती:
बांबू आणि तार: झाडांना आधार देण्यासाठी बांबू आणि तार वापरा.
तार बांधणे : शेतात तार बांधून झाडे व्यवस्थित लावता येतात.
कीटकनाशकाची फवारणी: वेळोवेळी झाडांवर कीटकनाशकाची फवारणी करा.
खर्च आणि नफा
टोमॅटोच्या लागवडीवर तुम्ही किती खर्च करू शकता आणि किती नफा मिळवू शकता हे समजून घेणे देखील महत्त्वाचे आहे.
खर्च आणि नफा अंदाज:
बियाणे: 40-50 हजार रुपये
बांबू आणि तार: 70-75 हजार रुपये
मल्चिंग पेपर: 20-25 हजार रुपये
इतर खर्च: मजूर, नांगरणी इ.
एकूण खर्च: रु. 2.5-3 लाख (एक हेक्टरसाठी)
अंदाजे नफा: 5-6 लाख रुपये (एक हेक्टरसाठी)
टोमॅटो कसे वाढवायचे हे शिकण्यास आणि समजून घेण्यासाठी वेळ लागतो, परंतु योग्य माहितीसह आपण ते यशस्वीरित्या करू शकता. वरील सूचनांचे पालन करा आणि चांगली शेती पद्धत निवडा जेणेकरून तुम्हाला चांगला नफा मिळेल.
जर तुम्ही पहिल्यांदाच टोमॅटोची लागवड करत असाल तर स्थानिक शेतकऱ्यांचा सल्ला घेणे खूप फायदेशीर ठरू शकते. आनंदी राहा आणि शेतीत यश मिळवा!
टोमॅटोची लागवड :
नोव्हेंबरमध्ये रोपवाटिका तयार करा आणि भरपूर उत्पादन घ्या
बटाटा आणि कांद्यानंतर जर कोणत्याही भाजीचा उल्लेख असेल तर तो टोमॅटो आहे. टोमॅटोचा वापर सिंगल आणि इतर भाज्यांची चव वाढवण्यासाठी खूप उपयुक्त आहे. याशिवाय टोमॅटोचा वापर त्वचेच्या काळजीसाठीही केला जातो. टोमॅटोमध्ये कॅरोटीन नावाचे रंगद्रव्य असते. याशिवाय यामध्ये जीवनसत्त्वे आणि पोटॅशियम व्यतिरिक्त अनेक प्रकारची खनिजे असतात जी मानवी आरोग्यासाठी फायदेशीर असतात. भारतात, त्याची लागवड प्रामुख्याने राजस्थान, कर्नाटक, बिहार, ओरिसा, उत्तर प्रदेश, महाराष्ट्र, मध्य प्रदेश, पश्चिम बंगाल आणि आंध्र प्रदेशात केली जाते. आजकाल टोमॅटो वर्षभर बाजारात विकला जातो. या दृष्टीने टोमॅटोची लागवड फायदेशीर ठरत आहे.
टोमॅटोचे वनस्पतिचे नाव
टोमॅटोचे जुने वनस्पति नाव Lycopersicon esculentum Mill आहे. सध्या याला सोलॅनम लाइको पोर्सिकन म्हणतात. येथे हे सांगणे महत्त्वाचे आहे की टोमॅटो हे फळ आहे की भाजी? याबाबतही संभ्रम निर्माण झाला आहे. वनस्पतिशास्त्रात टोमॅटो हे फळ आहे. त्याच्या बीजांसह त्याची अंडाशय फुलांच्या रोपाची असते. तथापि, इतर खाद्य फळांपेक्षा टोमॅटोमध्ये साखरेचे प्रमाण खूपच कमी असते आणि म्हणून ते तितके गोड नसतात. ही स्वयंपाकासाठी भाजी मानली जाते. साधारणपणे टोमॅटो ही भाजी मानली जाते
टोमॅटोच्या सुधारित जाती
टोमॅटोचे प्रमुख देशी वाण आहेत: पुसा शीतल, पुसा-१२०, पुसा रुबी, पुसा गौरव, अर्का विकास, अर्का सौरभ आणि सोनाली.
टोमॅटोच्या मुख्य संकरित वाण: पुसा हायब्रीड-१, पुसा हायब्रीड-२, पुसा हायब्रीड-४, रश्मी आणि अविनाश-२.
भारतातील टोमॅटोची सर्वाधिक उत्पादन देणारी जात – अर्का रक्षक
टोमॅटोची अर्का रक्षक जाती भारतातील टोमॅटोची लागवड करणाऱ्या शेतकऱ्यांमध्ये खूप लोकप्रिय होत आहे. याचे कारण म्हणजे एकीकडे या जातीचे बंपर उत्पादन मिळते आणि दुसरीकडे टोमॅटोच्या प्रमुख रोगांशी लढण्याची क्षमता इतर जातींच्या तुलनेत जास्त असते. तसेच अर्का रक्षक हे फळ खूपच आकर्षक आणि बाजाराच्या मागणीनुसार आहे. त्यामुळे या जातीकडे शेतकऱ्यांचा कल वाढत आहे.
अर्का रक्षक जातीची वैशिष्ट्ये/फायदे काय आहेत?
या जातीचा शोध इंडियन हॉर्टिकल्चरल रिसर्च इन्स्टिट्यूट, बंगलोर यांनी 2010 मध्ये लावला होता. संस्थेचे मुख्य शास्त्रज्ञ आणि भाजीपाला पीक विभागाचे प्रमुख ए.टी. सदाशिव म्हणतात की भारतातील ही पहिली जात आहे जी तिहेरी रोग प्रतिरोधक आहे. यामध्ये लीफ रॉट विषाणू, जिवाणूजन्य अनिष्ट आणि लवकर येणार्‍या आजारांशी लढण्याची क्षमता आहे.
एक एकरात 500 क्विंटल उत्पादन / टोमॅटोचे प्रगत उत्पादन तंत्रज्ञान
डॉ.सदाशिव यांच्या मते टोमॅटोच्या या जातीची किंमत इतर वाणांपेक्षा कमी आहे. जेथे नफा प्रचंड आहे. त्याचे पीक 150 दिवसांत तयार होते. उत्पादनाच्या दृष्टीने हे टोमॅटोच्या इतर जातींपेक्षा अधिक उत्पादनक्षम आहे. यातून हेक्टरी 190 टन उत्पादन घेता येईल. एकरी ४५ ते ५० टन उत्पादन मिळते. प्रति क्विंटल उत्पादनावर नजर टाकल्यास एका एकरात टोमॅटो पेरल्यास ५०० क्विंटलपर्यंत उत्पादन मिळू शकते. तर इतर जाती खूपच कमी उत्पन्न देतात.
टोमॅटो पेरणीसाठी योग्य वेळ
जानेवारीमध्ये टोमॅटोची लागवड करण्यासाठी शेतकरी नोव्हेंबरच्या शेवटी टोमॅटोची रोपवाटिका तयार करू शकतात. झाडांची लागवड जानेवारीच्या दुसऱ्या आठवड्यात करावी.
सप्टेंबरमध्ये लागवड करायची असल्यास जुलैच्या शेवटी रोपवाटिका तयार करा. ऑगस्टच्या शेवटी किंवा सप्टेंबरच्या पहिल्या आठवड्यात रोपाची पेरणी करावी.
मे महिन्यात लागवड करण्यासाठी मार्च आणि एप्रिल महिन्यात रोपवाटिका तयार करा. एप्रिल आणि मे महिन्यात रोपाची पेरणी करावी.
टोमॅटोची रोपे कशी तयार करावी
शेतात लागवड करण्यापूर्वी नर्सरीमध्ये टोमॅटोची रोपे तयार केली जातात. त्यासाठी रोपवाटिका 90 ते 100 सेंमी रुंद व 10 ते 15 सेंमी उंच करावी. त्यामुळे रोपवाटिकेत पाणी साचत नाही. त्याचबरोबर खुरपणीही चांगली होते. रोपवाटिकेत 4 सेमी खोलीवर बिया पेरल्या पाहिजेत. टोमॅटोच्या बिया पेरल्यानंतर हलके पाणी द्यावे. रोपवाटिकेत पेरणीपूर्वी बियाण्यास 2 ग्रॅम कॅप्टनची प्रक्रिया करावी. त्याच वेळी, 8-10 ग्रॅम कार्बोफ्युरान 3 ग्रॅम प्रति चौरस मीटर या दराने शेतात टाकावे. जेव्हा टोमॅटोची झाडे 5 आठवड्यांनंतर 10-15 सेमी उंच होतात तेव्हा त्यांची पेरणी शेतात करावी. एक एकरात टोमॅटोची लागवड करायची असल्यास टोमॅटोचे १०० ग्रॅम बियाणे आवश्यक आहे.