अंजीर:
अंजीर हे अत्यंत फायदेशीर फळ असून super food मानले जाते. आपल्या दैनिक डाएटमध्ये अंजीरचा समावेश करूने अत्यंत उत्तम ठरते. अंजीरचे सेवन बदाम अथवा मनुकाप्रमाणे नाही करता येत. तर केवळ १ वा २ अंजीर रात्री पाण्यात भिजत घालून त्याचे पाणी व फुगलेले अंजीर खाणे हे आरोग्यासाठी फायदेशीर ठरते.
दिवसातून 2 ते 3 अंजीर खाल्ल्याने अनेक फायदे मिळू शकतात. अंजीरमध्ये असलेले फायबर पचनसंस्था मजबूत करते. 2-3 अंजीरांमध्ये सुमारे 10-15 ग्रॅम फायबर आढळते. हे बद्धकोष्ठतेपासून मुक्त होण्यास मदत करते व पोट स्वच्छ ठेवते.
अंजीर हे मध्य पूर्व व पश्चिम आशियातील एक गोड व रसाळ फळ आहे. अंजीरमध्ये भरपूर पौष्टिक गुणधर्म असतात.
अंजीर (fig ) हे वैशिष्टपूर्ण फळ आहे. इतर फळागेक्षा ते मौल्यवान मानले जाते कारण ते पित्तविरोधी व रक्तशुद्धीरोधक आहेत. भारत, अमेरिका व आफ्रिका सह अनेक देशांमध्ये अंजीरांची लागवड केली जाते. त्याचे फळ ताजे व सुकलेले आशा दोन्ही प्रकारचे असते. अंजीर पिकल्यावर त्याचा मुरांब्बा बनवून वापरता येते. ज्या ठिकाणी हवामान समशीतोष्ण व कोरडे अशा भागात अंजीरची लागवड केली जाते.
सर्व सरकारी शेतकरी योजनांची माहिती सर्वात आधी माहीत जाणून घ्या, आजच आमच्या ग्रुप मध्ये सामील व्हा आम्हाला तुमच्या पर्यंत माहिती पोहचवण्याची संधी दया ! धन्यवाद
अंजीर लागवड:
भरपूर चुनखडी असलेल्या तांबूस काळ्या जमिनीत अंजीर उत्तम वाढते. चांगला निचरा असलेली एक मीटरपर्यंत खोल असलेली कसदार जमीन अंजिरासाठी योग्य ठरते; मात्र या जमिनीत चुन्याचे प्रमाण असावे. खूप काळ्या मातीची जमीन अंजिरांच्या लागवडीसाठी उपयुक्त नसते. खोलगट व निचरा नसलेल्या जमिनीत हे झाड योग्य त्या प्रमाणात वाढू शकत नाही.
हे फळ हजारो वर्षे माणसाच्या खाद्यजीवनात महत्त्वाचे स्थान टिकवून असून ते अत्यंत पौष्टिक समजले जाते. आपल्याकडे अंजीर हे कमी पानीलागणारे काटक फळझाड म्हणून प्रसिद्ध आहे. त्याचबरोबर अंजिराचे अनेक औषधी गुणधर्मही आहेत. ताज्या अंजिरात 10 ते 28 टक्के साखर असते. त्यातून चुना, लोह व ‘अ’ व ‘क’ जीवनसत्त्वे यांचा उत्तम पुरवठा होतो. अंजीर हे सौम्य रेचक आहे म्हणून ते शक्तिवर्धक, पित्तनाशक व रक्तशुद्धी करणारे असल्यामुळे अंजिरांना नेहमीच खूप मागणी असल्याचे दिसते. अंजिराला उष्ण व कोरडे हवामान चांगले मानवते. त्यामुळे महाराष्ट्रात त्याची लागवड करण्याला वाव आहे. या पिकाला ओलसर, दमट हवामान घातक ठरते. लगेतच आहे हलक्या माळरानापासून मध्यम काळ्या व तांबड्या जमिनीपर्यंत अंजीर लागवड शक्य आहे.
भारतात तामिळनाडू, कर्नाटक, महाराष्ट्र, गुजरात व उत्तर प्रदेशातील काही भागात लागवड केली जाते. चार-पाच वर्षांच्या झाडातून सुमारे 15 किलो फळे मिळतात. पूर्णतः परीपक्व झालेला अंजीर एका वेळी 12000 रुपयांपर्यंत कमावून देतो
महाराष्ट्रात अशाप्रकारे लागवड:
व्यावसायिकदृष्ट्या अंजीरची लागवड केवळ महाराष्ट्रातच केली जाते. महाराष्ट्रातील 417 हेक्टर क्षेत्रात लागवड केली जाते, त्यातून 312 हेक्टरपेक्षा अधिक क्षेत्र नुसते पुणे जिल्ह्यात आहे. सातारा व पुणे जिल्ह्यांच्या सीमेवरील नीरा नदीच्या खोऱ्यातील खेर-शिवरा ते जेजुरी या 10-12 गावांचे क्षेत्र महाराष्ट्रातील अंजीर उत्पादनाचा एक प्रमुख भाग आहे. सद्या सोलापूर-उस्मानाबादमधील शेतक-यांनीही अंजीरांची उत्पादन सुरू केले आहे.
●कोणत्या हंगामात अंजीर घेता येते?
अंजीर उष्ण व कोरडे हवामान चांगले सहन करतात. त्यामुळे महाराष्ट्रातील मोठ्या भागात या फळाला पिकविण्याच्या दृष्टीने वाव आहे.
कमी तापमान या पिकाला हानिकारक नाही. पण दमट हवामान नक्कीच धोकादायक आहे. विशेषत: कमी पर्जन्यमान असनाऱ्या भागात अंजीर पिकवतात, जेथे ऑक्टोबर ते मार्च या काळात पाण्याचे प्रमाण कमी असते.
●अंजीर लागवडीसाठी जमीन कशी काय असावी?
मध्यम काळ्या व लाल मातीतील अत्यंत हलक्या फळबागांमधून अंजीर पिकवता येतात. मोठ्या प्रमाणात चुनखडीसह खारट काळ्या मातीत अंजीर चांगले वाढते. अंजीरांसाठी चांगले ड्रेनेज असलेली मीटर खोल माती चांगली राहते. तथापि या मातीत चुन्याचे प्रमाण असले पाहिजे. या फळझाडासाठी खूप काळी माती अयोग्य आहे. झाड उथळ व चांगल्या ड्रेनेज मातीत पाहिजे तितके वाढत नाही.
●कोणत्या आहेत प्रगत जाती
1) पूना अंजीर – या जातीच्या अंजिरफळाचा रंग गडद किरमिजी, लाल रंगाचा आहे. फळाचे अंदाजे वजन 30 ते 60 ग्रॅम असते. फळात 18 ते 20 ब्रिक्सइतकी साखर असते. पाच वर्षांच्या झाडापासून अंदाजे 25 ते 30 किलो फळाचे उत्पादन मिळते.
2) दिनकर – ही जात पूना अंजीर या जातीमधून निवड पद्धतीने निवडलेली असते, या जातीची फळे किरमिजी, लाल रंगाची आहे. फळाचे अंदाजे वजन 40 ते 70 ग्रॅमपर्यंत असते
अंजिराच्या अनेक जाती आहेत. त्यात सिमरना, कालिमिरना, कडोटा, काबूल, मार्सेल्स आदी जाती प्रसिद्ध आहेत. महाराष्ट्रात मुख्यतः पुणे भागातील ‘पुना अंजीर’ नावाने प्रसिद्ध असलेल्या जातीची लागवड अधिक केली जाते. अंजिराची रोपे कलमाने तयार केली जातात. यासाठी खात्रीच्या बागायतदाराच्या रोगमुक्त बागेतील जोमदार वाढीची झाडे निवडून त्यातील दर्जेदार फळे देणारी झाडे निवडावीत. अशा झाडावरील 1.25 से.मी. जाडीच्या आठ ते बारा महिने वयाच्या फांद्या कलमासाठी निवडतात. लावण्यासठी फाटे करताना फांदीच्या तळाचा भाग व शेंड्याकडील कोवळा भाग छाटून टाकावा व मधला भाग रोपे तयार करण्यासाठी वापरावा.
●अंजीर कसे खावे?
अंजीर खाण्याची पद्धत:
आपल्या दैनिक डाएटमध्ये अंजीर असणे उत्तम ठरते. अंजीरचे सेवन बदाम अथवा मनुकाप्रमाणे करता येत नाही. तर फक्त १ वा २ अंजीर रात्री पाण्यात भिजू घालून त्याचे पाणी व फुगलेले अंजीर खाणे हे आरोग्यासाठी चांगले ठरते. जर तुम्हालाही सतत कमजोरी येत असेल तर तुम्ही भिजवलेल्या अंजीराचा आहारात समावेश करु शकता
◆अंजीर खाण्याचे फायदे:
पचनास मदत करणे
पचनास मदत करणे व कोलेस्ट्रॉलची पातळी कमी करण्याबरोबरच अंजीरचे विविध फायदे आहे. हे फळ डोळ्यांची दृष्टी सुधारण्यासाठी सुधा उपूक्त आहे. तुम्ही ताजे अथवा कोरडे कसेही अंजीर खाऊ शकता.
पचन व हृदयरोग सर्वांसाठी फायदेशीर
अंजीर आरोग्यासाठी खूप फायदेशीर आहे. पचन, हृदयविकार, हाडांचे आरोग्य असे हे खाण्याचे विविध फायदे आहेत. हे फळ त्याच्या पौष्टिक समृद्धतेमोळे प्रसिद्ध आहे जे अँटिऑक्सिडंट्स, पौष्टिक फायबर, पोषक व लोह यांच्यात साम्य ठेवते. हे संपूर्ण शरीरासाठी खूप फायदेशीर आहे. वजन कमी करण्यास तुम्ही तुमच्या आहारात अंजीरचा समावेश करत असाल तर त्यातील हर्बल गोडवा व त्यात आढळणारे वैशिष्ट्य तुमच्यासाठी अत्यंत फायदेशीर आहेत.
बद्धकोष्ठतेवर आराम मिळवण्यासाठी
अंजीरमध्ये भरपूर फायबर असते. जे तुमच्या बद्धकोष्ठता दूर करण्यासाठी पुरेसे आहे. बद्धकोष्ठते पासून आरमा मिळतो व आतड्यांनाही खूप चांगले आहे.
अँटिऑक्सिडेंटमध्ये समृद्ध आहे
अंजीर हे एक शक्तिशाली अँटिऑक्सिडेंट आहे जे ऑक्सिडेटिव्ह तणावाचा सामना करण्यासाठी व शरीरातील हानिकारक मुक्त रॅडिकल्सला तटस्थ करण्यासाठी कार्य करते. या अँटिऑक्सिडंट्समध्ये क्वेर्सेटिन, कॅटेचिन्स व अँथोसायनिन्स सारख्या पॉलीफेनॉलचा समावेश होतो, ज्यामुळे हृदयविकार व काही कर्करोगासारख्या दिर्घकालीन आजारांचा धोका कमी होतो. ही संयुगे नुसते पेशींना नष्ट होण्यापासून वाचवत नाहीत तर ऊर्जा निर्मितीही योगदान देतात.
अंजीर हृदयासाठी खूप फायदेशीर आहे
अंजीर हृदयासाठी खूप फायदेशीर आहे. हे बीपी नियंत्रित करते, त्यात भरपूर इलेक्ट्रोलाईट्स आणि पोटॅशियम असते. त्यामुळे रक्ताला मॅग्नेशियम व फायबर मुबलक प्रमाणात मिळतात.
अंजीर पचन व त्वचेसाठी खूप फायदेशीर आहे.
अंजीर अनेक गुणांनी परिपूर्ण आहे. हे पचनासाठी तसेच त्वचेसाठीही खूप फायदेशीर आहे.
●अंजीर खाण्याचे तोटे
1) ज्या व्यक्तींना किडनी स्टोन (Kidney Stone) म्हणजेच मुतखड्याचा त्रास आहे. त्यांनी अंजीर खाऊ नयेत. अंजीरातील ऑक्सलेट या घटकामुळे किडनी स्टोनचा त्रास अधिक होतो. अंजीराचं अधिक प्रमाणात सेवन केल्यास शरीरात कॅल्शियमची कमतरता निर्माण होऊ शकते
2)अंजीर हे पोटाच्या आरोग्यासाठी फायदेशीर मानलं जातं. परंतु, जर तुम्हाला गॅसेसची समस्या असेल तर अंजीर खाऊ नयेत. अंजीर सेवनामुळे पोटदुखी, गॅसेस किंवा पोट फुगणे आदी त्रास होऊ शकतो.
मायग्रेनचा (Migraine) त्रास असलेल्या लोकांनी देखील अंजीर खाऊ नये.
3. किडनी व मूत्रपिंडची समस्या
ज्या लोकांना किडनी व मूत्राशयाचे आजार आहेत त्यांनी अंजीर खूपच कमी प्रमाणात खावे कारण त्यात आढळणारे ऑक्सलेट या अवयवांना नुकसान पोहोचवू शकतात.
4. रक्तस्रावाची समस्या
अंजीर हे उष्ण असते, त्यामुळे उन्हाळ्यात जास्त खाऊ नये नाहीतर आरोग्याला हानी पोहोचू शकते, हिवाळा व पावसाळ्यात देखील याचे प्रमाणात सेवन करावे, नसता रक्तस्रावाची समस्या उद्भवू शकते.
5. यकृत व आतड्यांचे नुकसान
जर तुम्ही आवश्यकतेपेक्षा अधिक प्रमाणात अंजीर खाल्ले तर तुमच्या यकृतामध्ये समस्या उद्भवू शकतात. यासोबतच आतड्यांमध्ये अडथळे निर्माण होण्याचा धोकाही असतो.
गरोदरपणात अंजीर खाण्याचे फायदे:
मजबूत हाडे अंजीर खाल्ल्याने आई व बाळ दोघांची हाडे व स्नायू मजबूत होतात. …
मॉर्निंग सिकनेस …
निद्रानाश …
केस गळती …
बद्धकोष्ठता आराम …
अशक्तपणा प्रतिबंध …
गर्भधारणा मधुमेह
●अंजीर पिकाचे उत्पन्न जास्त प्रमाणात कुठे घेतले जाते?
व्‍यापारी दृष्टीने अंजीराची लागवड फकत महाराष्ट्रातच केली जाते. सध्‍या महाराष्ट्रातील एकूण 417 हेक्टर क्षेत्र अंजीर लागवडीखाली आहे त्‍यापेकी 312 हेक्टर पेक्षा जास्त क्षेत्र एकटया पूणे जिल्‍हयात आहे.
●सुके अंजीर खाण्याचे फायदे
अंजीरमध्ये पोटॅशियम जास्त असते. तसेच, अंजीरमध्ये क्लोरोजेनिक ऍसिड मुळे रक्तातील साखरेची पातळी कमी होण्यास मदत होते. टाइप २ डायबिटीस असलेल्या व्यक्तींसाठी रोज भिजलेले अंजीर खाण्यामुळे ब्लड शुगरच्या पातळीत कमतरता येते व शुगर नियंत्रित राहते. अंजीरमध्ये भरपूर फायबर असते ज्यामुळे बद्धकोष्ठता कमी होते.
●प्रजनन क्षमता सुधारते
अजीरमध्ये अनेक मिनरल्स असतात. त्यात झिंक, मॅगनीज, मॅग्निशियम व आयरन सारख्या मिनरल्सचाही समावेश असतो. ज्यामुळं प्रजननक्षमता वाढते. हाय ऑक्सिडेंट व फायबरमुळं हार्मोन्स अंसतुलन व मासिक पाळीदरम्यान होणारा त्रास कमी होतो. त्याचबरोबर मोनोपोजनंतरचा त्रासही अंजीर कमी करते. थकवा घालवण्यासाठी अंजीर खाण्याचा सल्ला दिला जातो.
●स्किन हेल्थ
डाएटमध्ये अंजीर व अंजीराचा पाण्याचा समावेश केल्यास शरीरातील विषारी घटक बाहेर पडते. त्यामुळं त्वचेचा पोत सुधारतो व त्वचा निरोगी व सुंदर राहते. हेल्दी स्किनसाठी अंजीर एक सुपरफुड आहे.
●अंजीर कसे खावे?
आपल्या नियमित डाएटमध्ये अंजीरचे सेवन करून घेणे उत्तम ठरते. अंजीरचे सेवन बदाम अथवा मनुकाप्रमाणे करू नाही. तर केवळ १ वा २ अंजीर रात्री पाण्यात भिजत घालून त्याचे पाणी व फुगलेले अंजीर खाणे हे आरोग्यासाठी फायदेशीर ठरते. जर तुम्हालाही नेहमी अशक्तपणा येत असेल तर तुम्ही भिजवलेल्या अंजीराचे सेवन करु शकता.
●कच्चे अंजीर कसे खातात?
ते थेट झाडापासून खाल्ले जाणे चांगले आहे, आदर्शपणे अजूनही सूर्यापासून उबदार आहे . संपूर्ण अंजीर खाण्यायोग्य आहे, पातळ त्वचेपासून ते लाल अथवा जांभळ्या मांसापर्यंत व असंख्य लहान बिया, परंतु तुमची इच्छा असल्यास ते सोलले जाऊ शकतात. नेहमी स्टेम कापून टाका. अंजीर स्वच्छ धुवा व पूर्ण सर्व्हब करण्यासाठी हळूवारपणे कोरडे करा
पुरुषांसाठी अंजीरचे फायदे:
अंजीरमध्ये मॅग्नेशियम, व्हिटॅमिन सी व व्हिटॅमिन ई सारखे केसांसाठी अनुकूल पोषक असतात, जे केसांच्या वाढीस प्रोत्साहन देतात. हे निरोगी केसांच्या वाढीस प्रोत्साहन देऊ शकते व पुरुषांसाठी केस गळणे टाळू शकते. या सर्व कारणांमुळे अंजीर पुरुषांसाठी फायदेशीर आहे.
●गरम दुधात अंजीर खाण्याचे फायदे:
कोमट दुधात अंजीर मिसळल्याने चांगली झोप येते, जी रोगप्रतिकारक शक्ती, हाडे, दातांसाठी उत्तम असते व मेंदूचे आरोग्य वाढवते, जळजळ कमी करते, सांधे व स्नायू दुखते. बद्धकोष्ठता कमी करते, पचन, चयापचय सुधारते व कामोत्तेजक म्हणून काम करते. .
●अंजीर खाण्याची योग्य पद्धत कोणती?
अंजीर भिजवल्यानंतर खावे. यासाठी 3 ते 4 अंजीर रात्रभर भिजत ठेवा व नाश्त्यात खा.
●भिजवलेले अंजीर खाण्याचे फायदे:
1)भिजवलेले अंजीर खाल्ल्याने बद्धकोष्ठता व अपचन यासारख्या समस्यांपासून सुटका मिळते.
2)भिजवलेल्या अंजीराचे सकाळी रिकाम्या पोटी सेवन करणे अधिक फायदेशीर ठरते.
3)भिजवलेले अंजीर सकाळी रिकाम्या पोटी खाल्ल्यास कोलेस्ट्रॉल नियंत्रित राहते.
याच्या मदतीने लोकांना पोटाच्या समस्या, बद्धकोष्ठता, हाडांची कमकुवतता, हृदय समस्या, दमा इत्यादीपासून आराम मिळू शकतो.
4) अंजीर खाल्ल्याने चेहऱ्यावरील सुरकुत्याची समस्या दूर होते व त्यासोबत केसांच्या समस्या, कर्करोग व उच्च रक्तदाब यापासूनही बचाव होतो.
5) भिजवलेले अंजीर खाल्ल्याने वजन नियंत्रित ठेवता येते.
FAQ:
1)मी गरोदरपणात अंजीर खाऊ शकतो का?
अंजीर हे जगातील सर्वात आरोग्यदायी पदार्थांपैकी एक आहे. हे प्रामुख्याने गर्भवती महिलांसाठी सल्ला दिला जातो . गरोदरपणात अंजीर खाल्ल्याने शरीराच्या स्थिरतेसाठी अनेक आरोग्य फायदे मिळू शकतात. तथापि, ते जास्त प्रमाणात घेऊ नये कारण यामुळे गर्भवती महिलांमध्ये रक्तातील साखरेची पातळी कमी होऊ शकते.
2)अंजीर पिकाचे उत्पन्न जास्त प्रमाणात कुठे घेतले जाते?
व्‍यापारी दृष्टीने अंजीराची लागवड फकत महाराष्ट्रातच केली जाते. सध्‍या महाराष्ट्रातील एकूण 417 हेक्टर क्षेत्र अंजीर लागवडीखाली आहे त्‍यापेकी 312 हेक्टर पेक्षा जास्त क्षेत्र एकटया पूणे जिल्‍हयात आहे.
3)अंजिराच्या झाडाबद्दल काय खास आहे?
अंजिराच्या झाडांना फुले नसतात असे लोक समजत असत, परंतु खरं तर ते फळांच्या आत लपलेले असतात व आम्हाला वाटले की आम्हाला वनस्पतींबद्दल माहिती आहे असे प्रत्येक गोष्टीच्या मजेदार उलटसुलटतेमध्ये. अंजीर आतून बहरल्यामुळे, इतर फळांप्रमाणे त्यांचे परागीकरण होऊ शकत नाही , व तिथेच आमचा मित्र अंजीर कुंडी येतो.
4)यूएस मध्ये अंजीर कोठून येतात?
आज, यूएस मध्ये 100 टक्के वाळलेल्या अंजीर व 98 टक्के ताजे अंजीर व्यावसायिकरित्या कॅलिफोर्नियातील आहेत.
5)अंजीराचा शोध कधी लागला?
अंजीरांचा उगम पश्चिम आशियामध्ये झाला व प्रागैतिहासिक काळात भूमध्यसागरात पोहोचला. ते इजिप्त किंवा अरबस्तानमध्ये 4,000 बीसीच्या सुरुवातीला लागवड केलेल्या फळझाडांपैकी एक बनले.
6)मी रोज अंजीर खाल्ल्यास काय होईल?
होय, अंजीर निरोगी आहेत कारण ते फायबर, जीवनसत्त्वे व खनिजे समृध्द असतात, ते पाचन आरोग्यासाठी योगदान देतात व आवश्यक पोषक तत्वे प्रदान करतात . त्यात अँटिऑक्सिडंट्स देखील असतात व हृदयाच्या आरोग्यासाठी संभाव्य फायदे असू शकतात.
गाई-म्हशी ना कमी दूध देण्याचे कारण काय?
दही खाण्याचे फायदे कोणते आहेत ?
अश्वगंधा संपूर्ण माहिती, केसांसाठी किती आहे उपयुक्त बघा
कीटकनाशक उत्पादक कंपन्यांना गृह आणि सहकार मंत्रीचा मोठा झटका, अॅग्रो केमिकल उद्योजक अस्वस्थ का झालेत
बचत गट सुरु करत आहात जाणून घेवू या प्रक्रिया