पपई हे असे फळ आहे बहुगुणी फळ आहे.
पपई हे केवळ चवीच्या दृष्टीनेच नाही तर आरोग्याच्या दृष्टीने सुद्धा खूप फायदेशीर फळ आहे. पपईमध्ये फायबर, ए, बी, सी व ई भरपूर प्रमाणात असते. इतकंच नाही तर पपईमध्ये ल्युटिन व झेक्सॅन्थिन कॅरोटीनोईड्स सारखे घटकदेखील आढळतात.
यामध्ये व्हिटॅमिन सी, व्हिटॅमिन ए, फोलेट व पोटॅशियम चांगल्या प्रमाणात असते. पपईमध्ये अनेक शक्तिशाली अँटिऑक्सिडेंट असतात, जेकी शरीर निरोगी ठेवण्यास मदत करतात. पपई हे पोटाच्या आरोग्यासाठी रामबाण औषध मानले जात. यामध्ये असलेले पॅपेन एन्झाईम प्रथिने पचण्यासाठी मदत करते
पपई खाणे आरोग्यासाठी चांगले मानले जाते. यामध्ये मॅग्नेशियम, फायबर, व्हिटॅमिन्स आणि फायबर असे अनेक पोषक घटक असतात, जे शरीराची रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवण्याबरोबरच अनेक आजारांशी लढण्यास मदत करतात. याचे सेवन केल्याने शरीराचे वजन नियंत्रणात राहते व हृदय व्यवस्थित काम करते.
आपल्या रोजच्या आहारात सलादमध्ये पपई, काकडी, टोमॅटो, कांदा व गाजर यांचा समावेश असवा. आदी फळे भाज्या नियमित खाल्ल्याने आरोग्य उत्तम राहून सौंदर्य खुलते .
धूळ व धूरामुळे आपल्या चेहऱ्यावर काळे दाग पडले असतील तर त्यावर आपण काकडी अथवा पपईचा मगज लावून ठेऊ शकतो. त्यानंतर चेहरा पाण्याने धुतल्यावर चेहरा खुलतो आणि त्वचाही मुलायम होत असते. आपल्या आहारामध्ये आपण पपईचा वापर चटणी, कोशिंबीर भाजी आणि सॅलडमार्फत करतो. पिकलेली पपई मधुर, वीर्यवर्धक,वातनाशक, पित्तनाशक आणि रुचकर असते तर कच्ची पपई कफ, पित्त व वायुप्रकोप करणारी असते.
WebMD मध्ये प्रसिद्ध झालेल्या एllका बातमीनुसार, कधी कधी पपईमुळे llकाही लोकांना ॲलर्जी होऊ शकते. त्यामुळे सूज येणे, चक्कर येणे, डोकेदुखी व त्वचेवर पुरळ उठणे अशा समस्या उद्भवू शकतात. त्यामुळे पपई खाल्ल्यानंतर मळमळ अथवा चक्कर येत असल्यास पपई खाऊ नये. तथापि, हे प्रत्येकाच्या बाबतीत घडत नाही.
2) गरोदर महिलांनी चुकूनही करू नये सेवन
गरोदरपणात चुकूनही पपईचे सेवन करू नये. कच्च्या पपईमध्ये लेटेक्सचे प्रमाण जास्त असते ज्याच्या मुळे गर्भाशयाच्या भिंतीमध्ये आकुंचन वाढू शकते. पपईमध्ये असलेले पपेन शरीरामधील पेशींच्या पडद्याचे नुकसान करते. ते गर्भात वाढणाऱ्या बाळाच्या आरोग्यासाठी नुकसानकारक ठरू शकते.
3) उलटी होत असेल तर
पपई खाल्ल्याने अनेक वेळा मळमळ व उलट्या होऊ शकतात. कच्च्या पपईमध्ये लेटेक्स असते, ज्यामध्ये पपेन नावाचे एन्झाईम असते, जे जास्त प्रमाणात खाल्ल्यास अन्ननलिकेचे नुकसान (esophagus) होऊ शकते व मळमळ व उलट्या होऊ शकतात. मात्र हे सर्वांसोबत घडत नाही.
4) पचनाची समस्या
पपई साधारणपणे पचनासाठी खूप चांगली मानली जाते. पपईमध्ये भरपूर फायबर असते. हे बद्धकोष्ठतेची समस्या दूर करते, परंतु ज्यांना आधीच पचनाची समस्या आहे त्यांचे पचन देखील बिघडू शकते. पपईमध्ये असलेल्या लेटेक्समुळे देखील पोटदुखी होऊ शकते. यामुळे अतिसार देखील होऊ शकतो.
खोलीवर पेरणी करून बियाणे अलगद झाकुन घ्यावे आणि झारीच्या सहाय्याने हळुवार पाणी द्यावे. बियाणे उगवेपर्यंत प्रो ट्रे पारदर्शक पॉलिथिनने झाकुन घ्यावेत अथवा प्रो ट्रेपॉलिहाऊस मध्ये ठेवावेत.
भारतात पपईची लागवड वर्षभरात मुख्यत्वे जुन-जुलै, सप्टेंबर-ऑक्टाबर, व जाने-फेब्रुवारी या तीन हंगामात करतात. महाराष्ट्रात मुख्यत्वे लागवड जून व ऑक्टोबर या महिन्यापर्यंत केली जाते.
पपई तुमच्या आरोग्यासाठी खूप उपयुक्त आहे. पपईमध्ये (Papain Enzyme) आढळते, जे अन्न पचनासाठी खूप महत्वाचं आहे. पपई जेवणाच्या एक तास आधी अथवा एक तासानंतर खाऊ शकतो. पपई रिकाम्या पोटी अथवा सकाळी खाण्यास हरकत नाही.
●पपई उपवासाला चालतो का ?
हो ,पपई हे एक फळ आहे. फळ उपवासाला चालते म्हणून पपई उपवासाला चालते.
● पपईच्या झाडाची माहिती
नर आणि मादी झाडे स्वतंत्र असून त्यांवर पानांच्या बगलेतून लांब नर-पुष्पांचे घोस अथवा एकेकटी स्त्री-पुष्पे येतात. एकत्रलिंगी झाडे व द्विलिंगी फुले क्वचित आढळतात. फुले पिवळी असतात नर-पुष्पांमध्ये 5 पाकळ्या खाली जुळून लांब नलिका बनते आणि वरचा भाग नसराळ्यासारखा दिसतो. त्यात आखूड तंतूंची दहा केसरदले आणि वंध्य किंजमंडल असते.
●पपई कच्ची खावी की पिकलेली?
पपई कच्ची खाल्ल्यास चिक असतो त्यामुळे तो तोंडाला उभरतो. म्हणून पिकलेली पपई खावावी.
पपई हे पोटाच्या आरोग्यासाठी रामबाण औषध मानले जाते. यामध्ये असलेले पॅपेन एन्झाईम प्रथिने पचण्यास मदत करते. पपईचा उपयोग पारंपारिक औषधांमध्ये बद्धकोष्ठता व इरिटेटेड आतडी सिंड्रोमवर उपचार करण्यासाठी केला जातो. एका अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की, 40 दिवस पपईचे सेवन केल्याने लोकांना बद्धकोष्ठता व सूज येण्यापासून खूप आराम मिळतो. त्यामुळे अल्सरपासून आराम मिळू शकतो
●पपई कधी खाऊ नये?
हायपरथायरॉईडीझम ही अशी स्थिती आहे ज्यामध्ये शरीर पुरेसे थायरॉईड हार्मोन्स तयार करत नाही. थायरॉईड संप्रेरके वाढ, पेशी दुरुस्ती व चयापचय नियंत्रित करण्यास मदत करतात. हृदयाप्रमाणेच पपईचाही हायपोथायरॉईडीझम असलेल्या लोकांवर प्रभाव पडतो. त्यामुळे हायपोथायरॉईडीझम असलेल्यांनी पपईचे सेवन टाळावे.
तज्ञांनी पपईचे सेवन रिकाम्या पोटी, शक्यतो सकाळी खाण्याची शिफारस केली आहे, कारण ते शरीराला डिटॉक्सिफाई करण्यास मदत करते व निरोगी आतड्यांसंबंधी हालचाली सुलभ करते. रिकाम्या पोटी पपईचे सेवन केल्यामुळे त्याच्या इतर फायद्यांसोबतच दिवसभर रक्तातील साखरेची पातळी स्थिर ठेवण्यास हातभार लागतो.
●रोज पपईच्या बिया खाल्ल्यास काय होते?
पपईच्या बिया फायबरने समृद्ध असतात. ते आपले पचन ट्रॅकवर ठेवतात, अशा प्रकारे आपल्या शरीरातील विषारी पदार्थ काढून टाकण्यास मदत करतात. ते आपल्या चयापचयाचे नियमन करण्यास व आपल्या शरीराला चरबी शोषण्यापासून रोखण्यास देखील मदत करतात. यामुळे लठ्ठपणा टाळण्यास मदत होते.
●गर्भधारणेच्या सुरुवातीच्या काळात पपईमुळे गर्भपात होऊ शकतो का?
त्यामुळे गर्भपात होऊ शकतो . गरोदरपणाच्या सुरुवातीच्या काळात खाल्ल्यास कच्च्या पपईतील लेटेक प्लेसेंटाच्या विकासात व्यत्यय आणू शकते. हे रक्तवहिन्यासंबंधी दाब वाढवू शकते व अंतर्गत रक्तस्त्राव अथवा प्लेसेंटामध्ये रक्तस्त्राव होऊ शकतो ज्यामुळे काही प्रकरणांमध्ये गर्भपात होऊ शकतो
FAQ:
1)पपई लागवड किती अंतरावर करावी?
उत्तर-२.२५४२.२५ मी. अथवा २.५० ४२.०० मी. अंतरावर लागवड करावी.
2)पपई किती दिवसात येते?
लागवडीनंतर केवळ नऊ महिन्यांनी वनस्पतींना फळे दिसू लागतात.
3)पपईला फळ येण्यासाठी किती वेळ लागतो?
चांगली काळजी घेतलेली झाडे लागवडीनंतर 4 महिन्यांनी फुले व लागवडीनंतर 7 ते 11 महिन्यांनी फळ देऊ शकतात. पपईच्या रोपाने उत्पादित केलेल्या फळांचे प्रमाण सामान्य हवामान, वर्षातील हवामान व रोपांची काळजी यानुसार बदलते.
4)पपई लावण्यासाठी सर्वोत्तम वेळ कोणती?
सुमारे दोन महिन्यांत लागवड करण्यासाठी उंच रोपे निवडली जातात. पपईची लागवड वसंत ऋतु (फेब्रुवारी-मार्च), पावसाळा (जून-जुलै) व शरद ऋतूमध्ये (ऑक्टोबर-नोव्हेंबर) केली जाते. 1.8 x 1.8 मीटर अंतर. साधारणपणे पाळले जाते.
5)पपई कुठून येतात?
उष्णकटिबंधीय अमेरिकेचे मूळ, पपईचा उगम दक्षिण मेक्सिको व मध्य अमेरिकेतून होतो. पपई हे दक्षिण फ्लोरिडा येथील मूळ मानले जाते, ज्याची ओळख कॅलुसाच्या पूर्ववर्तींनी AD 300 नंतर केली होती. स्पॅनिश लोकांनी 16 व्या शतकात जुन्या जगात पपईची ओळख करून दिली.
6)पपईमुळे ऍसिडिटी होते का?
पपईमध्ये पपेन नावाचे एंजाइम असते जे पचन सुधारण्यास मदत करते व छातीत जळजळ कमी करते. हे लोकप्रिय फळ अँटिऑक्सिडंट्स, व्हिटॅमिन सी, व्हिटॅमिन ए व अमीनो ऍसिडमध्ये जास्त आहे. त्यात पाण्याचे प्रमाण जास्त असल्याने ते पचन व शरीराला हायड्रेट ठेवण्यास मदत करते. हे पोटातील आम्ल तटस्थ करते, ओहोटी कमी करते
7)रात्री पपई खाणे चांगले आहे का?
पपई रात्री खाऊ शकतो कारण ते रेचक म्हणून काम करते व कोलन साफ करते . तथापि, जेवणानंतर किमान 4-5 तासांनी फळे टाळावीत. त्यामुळे रात्री पपई खायची असेल तर त्यानुसार रात्रीच्या जेवणाचे नियोजन करा. होय, तुम्ही रात्री पपई खाऊ शकता कारण ते रेचना (रेचक) गुणधर्मामुळे बद्धकोष्ठता दूर करण्यास मदत करते
8)बियांपासून पपई कशी वाढवायची?
उगवण सुनिश्चित करण्यासाठी, पपईच्या बिया वाढत्या भांड्यात पेरा व ग्रीनहाऊस अथवा खिडकीसारख्या उबदार ठिकाणी ठेवा . पपईच्या तरुण रोपाला 60% अथवा त्याहून अधिक आर्द्रता असलेले उज्ज्वल, उबदार स्थान आवडते. सुमारे 15 सेमी उंचीवरून, त्याला सनी स्पॉट आवश्यक आहे
9)पपई कोणी खाऊ नये?
लेटेक्स ऍलर्जी : जर तुम्हाला लेटेक्स ऍलर्जी असेल तर पपई अथवा पपई असलेल्या उत्पादनांसह सावधगिरी बाळगा. तुम्हाला पपईची ऍलर्जी देखील असू शकते. पपेन ऍलर्जी: कच्च्या पपईमध्ये पपेन असते. जर तुम्हाला पपईची ऍलर्जी असेल तर कच्ची पपई टाळा.
